Zastosowanie dobiegometru do pomiaru czasów zatrzymania elementów ruchomych na maszynach budowanych przez VORSTER

Firma Marcin Werner Vorster jako odpowiedzialny integrator i producent, dla każdej zbudowanej maszyny przeprowadza analizę/ocenę ryzyka narażenia zdrowia lub życia osób przy tych maszynach pracujących. Analiza obejmuje sprawdzenie maszyny pod kątem zagrożeń mechanicznych, czyli zgniecenie, cięcie, wplątanie, pochwycenie, uderzenie , przekłucie lub otarcie oraz pod kątem zagrożeń elektrycznych takich jak porażenie prądem elektrycznym lub oparzenie.

W niniejszym artykule opiszemy sposób oceny zagrożeń powodowanych przez ruchome podzespoły wykonawcze maszyny (zagrożenia mechaniczne) i zgodność z obowiązującą normą PN-EN ISO 13855 – „Bezpieczeństwo maszyn – umiejscowienie wyposażenia ochronnego ze względu na prędkość zbliżania części ciała człowieka”.

Pomiar potencjalnego zagrożenia dla człowieka, wynikającego z kontaktu z ruchomym elementem to nic innego jak pomiar czasu zatrzymania danego elementu na maszynie (mierzony w milisekundach) od momentu przerwania kurtyny bezpieczeństwa lub oderwania dłoni człowieka od przycisku dwuręcznego do momentu całkowitego zatrzymania elementu ruchomego, które musi nastąpić zanim człowiek „zdąży” wywołać kontakt z tym elementem.

Norma zakłada, że człowiek może wykonać ruch z maksymalną predkością 2000 mm/s. Jednak z doświadczenia wiemy, że osiągnięcie prędkości 4000mm/s a nawet 7000 mm/s (na dystansie ok 0,5 m) jest jak najbardziej możliwe.

Jednym z najprostszych sposobów pomiaru czasu zatrzymania maszyny w momencie wtargnięcia człowieka do strefy niebezpiecznej, gdzie możemy doznać urazu mechanicznego jest nagranie sekwencji video i obliczenie czasu zatrzymania elementów ruchomych poprzez analizę nagrania. Bardzo często jednak taki zapis jest niewystarczający do dokładnej oceny czasu zatrzymania elementu, kiedy mówimy o czasach zatrzymania poniżej sekundy.

Do dokładnego pomiaru czasów zatrzymania elementów maszyny służy dobiegometr.

Dobiegometr w wersji podstawowej oprócz głównej jednostki pomiarowej musi być wyposażony w enkoder i wyrzutnik.

Podstawowa zasada działania dobiegometru:

linkę enkodera montujemy do mierzonego elementu wzdłuż kierunku poruszania się elementu, który poprzez ruch potencjalnie może powodować urazy ciała człowieka,
wyrzutnik montujemy w pobliżu elementu zabezpieczającego maszyny (kurtyna bezpieczeństwa, przycisk dwuręczny)
wywołujemy ruch elementu i mierzymy czas (jedna z funkcji dobiegometru), po którym ruchomy element ma maksymalna energię (największą prędkość)
wywołujemy ruch elementu i wykonujemy pomiar zasadniczy czasu zatrzymania(główna funkcja dobiegometru) z uwzględnieniem momentu, w którym mierzony element ma największą energię.

Wykonujemy od kilku do klikunastu pomiarów w zależności od powtarzalności wyników. Po wszystkim przygotowujemy raport z pomiarami oraz interpretacją wyników w odniesieniu do normy PN-EN ISO 13855.

Firma VORSTER dokonuje takiej oceny dla każdej zmontowanej maszyny w naszej firmie co pozwala ograniczyć ryzyko urazu ciałą człowieka do minimum ale o całkowitym bezpieczeństwie osób pracujących przy maszynie decyduje również procedura bezpiecznej pracy, odpowiednie oznaczenia miejsc niebezpiecznych stosowanie podzespołów o znanej awaryjności czy stosowanie wyłączników awaryjnych, ale to już w innym artykule.